Additieve ritmiek
|
Maatwisselingen en additieve ritmiek Een uiterlijk kenmerk van de stijl van Strawinsky zijn de talrijke maatwisselingen in veel composities. Deze zijn een gevolg van de techniek, om een ritmisch gegeven voortdurend te veranderen door waaarden toe te voegen of weg te laten. Het volgende voorbeeld is uit "Le Sacre du Printemps", het fragment "Cercle mystérieux des Adolescentes".
 Een dergelijke ritmiek wordt additief genoemd. Door de onregelmatigheid van de accenten is het onmogelijk om een ritmisch patroon als de onderverdeling van een bepaalde tijdsduur te horen. leder patroon ontstaat als het ware vanuit een kleine waarden (hier de kwart). De traditionele ritmiek is divisief: hierbij dient een grote tijdsduur als uitgangspunt, nl. de hele maat, die op allerlei manieren kan worden onderverdeeld. In divisieve ritmiek is een ritmisch patroon de onderverdeling van een gelijkblijvende grote eenheid, in additieve ritmiek is de maat een gevolg van de lengte van het ritmische patroon, dat vanuit een gelijkblijvende kleine waarde is opgebouwd. Additieve ritmiek is systematisch onderzocht door Olivier Messiaen (1908-1992). Kernbegrip is bij hem de "valeur ajoutée" (toegevoegde waarde). Onregelmatigheid kan worden bereikt, door aan een ritmisch patroon een kleine waarde toe te voegen, bijv.:
 opstellen van modi van notenwaarden, bv. van 1, 2, 3 en 4 zestienden, van 1 t/m 5 zestienden of zelfs van 1 t/m 12 zestienden, naar het voorbeeld van de chromatische toonladder.
 De volgorde waarin de waarden kunnen voorkomen is vrij. Messiaen's invloed op seriële componisten van na 1945 is vooral door zijn ritmische theorieën zeer groot geweest.
|