Maat en ritme
Maat en ritme
Maat en ritme
Als we muziek 'in de
tijd' willen meten, hebben we een 'maat' nodig. Onder het begrip maat
ofwel metrum wordt verstaan de indeling van de tijd in delen van gelijke
tijdswaarde. Deze tijdswaarde kennen we onder de term teleenheid. Een ...
Maatsoorten
Maatsoorten
Het begrip maat kunnen we dus omschrijven als de tijd, die verloopt tussen twee opeenvolgende zware teleenheden.
We onderscheiden vele maatsoorten. Het belangrijkste kenmerk van een maatsoort is het aantal teleenheden
waaruit een maat...
Opmaat.
Opmaat.
Vaak begint een muziekstuk niet op de 1e tel van de maat. De eerste maat is dan onvolledig. Aan het eerste hoofdaccent
in de tweede maat gaat dan een soort aanloop vooraf (de opmaat is licht; we horen dus: licht-zwaar). Een dergelijke
onvol...
(On)regelmatige maatsoorten.
(On)regelmatige maatsoorten.
Alle tot nu toe genoemde samengestelde maatsoorten zoals 4/4 en 6/8 zijn regelmatig. Dit houdt in, dat de groepen uit een gelijk aantal
teleenheden bestaan. Voorbeelden:
Notenwaarden, overbindingen, rusten
1. Notenwaarden
Bij notenwaarden gaat het om een relatief systeem van toonduurverhoudingen (geen absolute toonduur in secondes dus, maar toonduur in verhouding tot andere noten). In dit relatief systeem kan elke notenwaarde in tweeën of in drie&...
Maatwisselingen.
Maatwisselingen.
Alle maten van een muziekstuk zijn meestal even lang. Vooral in de muziek van na 1900 komen echter veel
maatwisselingen voor. De muziek kan daardoor in hoge mate onvoorspelbaar worden; de meeste accenten
komen onverwacht. Strawinsk...
Woord vooraf
Woord vooraf
Als je hoort spreken over ritme, dan weet je ongeveer wel wat er bedoeld wordt. Maar menig conservatoriumstudent is niet in staat uit te leggen wat nu ritme precies is. En de vraag wat 'maat', metrum, is blijkt nog lastiger te zijn.
W...
Speciale onderwerpen
Polymetriek
Polymetriek
Wanneer de accenten van verschillende stemmen of groepen van stemmen niet samenvallen als gevolg van hun ritmische zelfstandigheid, ontstaat polymetriek: het samengaan van verschillende maatsoorten. Bij polymetriek vallen de zwaartepu...
Agogisch en metrisch accent
Agogisch en metrisch accent; tempo rubato
Een zwaar maatdeel krijgt bij de uitvoering een geringe verbreding. Dit heet het agogisch accent. In dansmuziek krijgt het zware maatdeel tevens een versterking. Dit is het metrisch accent.
Hiermee hangt ...
Samenvoeging maatdelen
Samenvoeging van maatdelen
In het algemeen zijn twee gevallen te onderscheiden:
Lichte maatdelen worden gevoegd bij zware (zie vb. 1 hieronder). Het relatieve zwaartepunt van de 3e tel wordt verplaatst naar de 1e tel die reeds zwaar was.
Zwar...
Zwevend ritme
Zwevend ritme
In veel muziek vanaf het begin van de 20e eeuw is waar te nemen dat de componisten trachten de licht/zwaar verhouding in de maatsoorten te vervagen. Soms is nog wel de pulseenheid vast te stellen maar de opeenvolging van lichte e...
Complementaire ritmiek
Complementaire ritmiek
Wanneer partijen verschillende ritmes hebben die elkaar aanvullen tot één continu doorlopend ritmisch patroon, dan spreekt men van complementaire ritmiek (complementair = aanvullend):
Dans ritmes
Section 1: motieven in dansen
De 19e-eeuwse componist Johannes Brahms zou hebben gezegd: "In den beginne was het ritme". Hij duidt op het feit dat ritme een van de van de fundamentele, krachtige en universele elementen van muziek (en niet alleen van ...
Contretemps
Contretemps
Men spreekt van contretemps als in een partij consequent de zware maatdelen door rusten ontbreken. Dit effect wordt ook wel ‘napikken’ genoemd. De partij die het contretemps heeft, vormt gewoonlijk samen met een andere par...
Harmoniewisselingen en maatdelen
Harmoniewisselingen en lichte en zware maatdelen.In het algemeen wisselt de harmonie op het beklemtoonde, zware maatdeel: zie een fragment uit Beethovens Opus 27, no. 1.
Wanneer harmoniewisselingen plaatsvinden op de onbeklemtoonde maatdelen werk...
Additieve ritmiek
Maatwisselingen en additieve ritmiek
Een uiterlijk kenmerk van de stijl van Strawinsky zijn de talrijke maatwisselingen in veel composities. Deze zijn een gevolg van de techniek, om een ritmisch gegeven voortdurend te veranderen door waaarden toe...
Ritmische modi en patronen
Ritmische modi en ritmische patronen
Het is handig begrippen te kennen die bepaalde ritmische patronen omschrijven. Hierna volgen er een paar.Ritmische modi middeleeuwenVeel ritmische interpretaties van wereldlijke, middeleeuwse liederen zijn geb...
Uitvoeren ritme
Ritmen uitvoeren
Ritmen uitvoeren
Serie 1
serie 1, 1
serie 1, 2
serie 1, 3
serie 1, 4
serie 1, 5
serie 1, 6
Serie 2
serie 2, 1
serie 2, 2
serie 2, 3
serie 2, 4
serie 2, 5
serie 2, 6
serie 2, 7
Serie 3
serie 3, 1
serie 3, 2
serie 3, 3
serie 3, 4
Serie 4
...